یادداشت به مناسبت روز صنعت و معدن

یادداشتی از سوی دانشکده علوم زمین دانشگاه شهید بهشتی به مناسبت 10 تیر، روز صنعت و معدن منتشر شده است که در ادامه می خوانید:

ایران کشوری پهناور با گوناگونی پدیده های زمین شناسی است، و از این رو از نظر منابع زمین شناسی بسیار غنی است؛ نه تنها نفت و گاز، که طیف وسیعی از کانسنگ های فلزی شامل مس، مولیبدن، طلا، نقره، روی، سرب، کروم، آهن، و ذخایر غیرفلزی شامل انواع سنگ های ساختمانی، سنگ آهک، سیلیس، فسفات، مواد دیرگداز، رس ها، باریت و بسیاری دیگر در کشور ما وجود دارد. بر ما پوشیده نیست که بخش بزرگی از تولید و درآمد ملی کشور به طور مستقیم یا غیرمستقیم مرتبط با این منابع است. معادن و مهمتر از آن صنایع وابسته به آنها، یکی از کانون های بسیار مهم کار و کارآفرینی هستند. ذخایر معدنی نیز مانند نفت و گاز از منابع تجدیدناپذیر به شمار می روند. ضروری است منابع معدنی و توزیع آنها در کشور خود را بخوبی بشناسیم و هر گونه بهره برداری را براساس برنامه های راهبردی دراز-مدت انجام دهیم. یکی از چالش های بزرگ در صنعت معدن در ایران، خام فروشی مواد معدنی است. نیاز است به فراوری مواد معدنی در داخل کشور بیشتر توجه شود. 
معادن و صنایع معدنی با چند چالش بزرگ همراه هستند که نیاز است در طرح های توسعه ای در صنعت و در آموزش دانشگاهی در نظر گرفته شوند. مهمترین این چالش ها شامل آثار زیست-محیطی و تاثیر آن بر اقلیم، چشم انداز نامعلوم تقاضا، فن آوری و ابداع، و نیروی کار ماهر برای آینده معدن و صنایع معدنی است. دنیا به سوی استفاده از انرژی های نو می رود و این با تغییراتی در الگوهای مصرف همراه خواهد بود. با پیشرفت علم و فن آوری، مواد جدیدی بتدریج جایگزین مواد قبلی می شود. فن آوری های نوین مانند هوش مصنوعی، علوم داده و فن آوری خودکارسازی (اتوماسیون)، راه خود را به سوی معادن و صنایع معدنی باز کرده اند و بسرعت پیش می روند. شیوه های سنتی معدنکاری بتدریج تغییر می کند و معادن و صنایع معدنی آینده به نیروهای ماهر و هماهنگ با پیشرفت های فن‌آوری نیاز دارند. 
بهره وری بهینه از منابع زمین شناسی نیازمند پژوهش های بنیادی برای شناخت مناسب از پتانسیل های معدنی و شیوه های اکتشاف و استخراج، به روز رسانی فن آوری در حوضه معدن و صنایع معدنی، سرمایه گذاری هدفمند، آگاهی از روندهای دراز-مدت مصرف و کاربرد مواد معدنی، و نیروی کار ماهر است. کشورهای درگیر در تولید مواد معدنی و صنایع وابسته به آن، از دو-سه دهه گذشته خود را برای این تغییرات آماده کرده اند. 
با توجه به جایگاه زمین شناسی و معدن در توسعه کشور، ضروری است به این دو بیشتر توجه شود. آموزش زمین شناسی و معدن در دانشگاه ها نیز باید هماهنگ با این تحولات بازنگری و به روز شود. دانشگاه ها باید از نظر ابزار پژوهش در علوم زمین و معدن تقویت شوند، و ارتباط صنعت معدن با دانشگاه بیشتر و نزدیک تر شود. شوربختانه یکی ازچالش های بزرگ، عدم استقبال جوانان به رشته های زمین شناسی و معدن است. ضروری است این چالش چند-بُعدی آسیب شناسی شود. ادامه این روند به آسیب جبران ناپذیر به کشور می انجامد.