گزارش میزگرد کاربرد هوش مصنوعی در آموزش دانشگاه شهیدبهشتی
میزگرد «کاربرد هوش مصنوعی در آموزش» در خلال جشنواره آموزش ۱۴۰۱ و با حضور دکتر قاضی زاده، مشاور رئیس دانشگاه در امور پردیس‌ها و توسعه دانشگاه؛ دکتر مظاهری، رئیس دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی و دکتر ابرهیمی مقدم، رئیس دانشکده علوم و مهندسی کامپیوتر برگزار شد.
به گزارش روابط عمومی دانشگاه، دکتر قاضی زاده با تأکید بر اهمیت توجه به هوش مصنوعی در آموزش گفت: هدف اصلی میزگرد امروز توجه مضاعف به این واقعیت است که زندگی ما تحت تأثیر تحول اساسی ناشی از هوش مصنوعی است.
وی خاطرنشان کرد: زمانی مکرر صحبت می‌شد ابزارها در حال متحول کردن آموزش هستند؛ اما ما زیر بار این صحبت نمی‌رفتیم. شیوع کرونا باعث شد به اجبار زمانه زیر بار این موضوع برویم و باور کنیم که این یک فرصت است. در حال حاضر تحولی در حوزه آموزش عالی در پیش است که گریزناپذیر به شمار می‌رود.
وی با تأکید بر اهمیت تسریع برنامه‌ریزی و اجرایی کردن آن خاطرنشان کرد: اگر بخواهیم آرام‌آرام با این تحولات همراه شویم به این معنا است که فرصت‌ها را از دست داده‌ایم و زمانی با موضوع همراه خواهیم شد که کار از کار گذشته است. ما باور کرده‌ایم که اتفاق بزرگی افتاده و بخش بزرگ‌تری از این اتفاق را پیش رو داریم؛ اما باید از خودمان بپرسیم چقدر به این مسئله در دانشگاه توجه داریم و چقدر در زمینه هوش مصنوعی در تعلیم و تربیت، کار ساختار یافته می‌کنیم.
وی خاطرنشان کرد: در آینده، آموزشی که به اصطلاح به آن «دوخت و دوز شده» گفته می‌شود با مدرک برترین مؤسسات دنیا در پیش است. در حال حاضر دانشگاه مک گیل آموزش زبان فارسی را مبتنی بر امکانات سخت‌افزاری و هوش مصنوعی و شبکه‌ای از افراد فارسی‌زبان که قدرت تدریس زبان را دارند در دنیا راه‌اندازی کرده‌اند. این مثال‌ها نشان می‌دهد ضروری است در دانشگاه نهاد و مرکز مطالعاتی با بودجه و امکانات لازم در این حوزه شکل گیرد.
برنامه‌ریزی‌های جدی و کلان در حوزه آموشی در دنیا در دست انجام است
در ادامه دکتر ابراهیمی مقدم تصریح کرد: حتماً همه مستحضر هستند که مقام معظم رهبری سال گذشته در سخنان خود نکته‌ای مبنی بر اینکه «ما باید سیاست‌گذاری کنیم تا کشورمان جزو ده کشور برتر در حوزه هوش مصنوعی باشد.» را مطرح کردند و این رسالت ما را سنگین می‌کند. چرا که باید تمام ارکان را برای این هدف که دنیا به سمت آن می‌رود هماهنگ کنیم.
وی افزود: بسیاری از مواقع در دید عوام ربات‌ها معادل هوش مصنوعی تصور می‌شوند؛ در حالی که این ذهنیت اشتباه است. اینجا این سؤال پیش می‌آید که بحث‌هایی که درباره هوش مصنوعی مطرح می‌شود اغراق هستند یا واقعیت؟ خیلی از این صحبت‌ها واقعیت دارد و بخشی از آن‌ها در حال حاضر اغراق است که به شخصه گمان می‌کنم در آینده به واقعیت درآیند.
وی گفت: در هوش مصنوعی به دنبال آن هستیم که ماشین‌ها را به‌گونه‌ای طراحی کنیم که هوش طبیعی داشته باشند و به عبارت دیگر مثل انسان‌ها فکر کنند؛ تصمیم بگیرند؛ عمل کنند و احتمالاً دانش خود را به روز کنند و پیش روند که این نهایت انتظار ما است.
دکتر ابراهیمی مقدم ادامه داد: سطوح مختلف هوش مصنوعی سه دسته تقسیم‌بندی می‌شوند که شامل Narrow, General, Super هستند. در دسته Narrow هدف این است که ماشین متخصص در یک زمینه خاص بسازیم که به عنوان نمونه می‌توان از دستیارهای هوشمند صوتی نام برد. در هوش مصنوعی عمومی می‌خواهیم ماشینی که در همه زمینه‌ها متخصص است بسازیم و در Super intelligence می‌خواهیم ماشینی باهوش‌تر از انسان بسازیم. در حال حاضر حوزه دوم و سوم در حال تحقیق و تفحص است و فعلاً فقط به نوع اول هوش مصنوعی دست پیدا کرده‌ایم.
وی خاطرنشان کرد: اگر بخواهیم به وضعیت هوش مصنوعی در سایر کشورها نگاهی بیندازیم باید بگوییم امارات متحده عربی با این چشم‌انداز که گردش مالی هوش مصنوعی تا سال ۲۰۳۱ شانزده هزار میلیارد دلار خواهد بود، در سال ۲۰۱۷ وزارت هوش مصنوعی تأسیس کرده است. قطر هم سال ۲۰۱۹ مرکز ملی هوش مصنوعی را تأسیس کرده و از آموزش اصول و به کارگیری آن به دانش‌آموزان آغاز کرده است. هند هم سال ۲۰۱۸ سند راهبردی هوش مصنوعی را در ۵ حوزه تصویب کرده که یکی از آن‌ها بحث آموزش است.
وی تأکید کرد: هوش مصنوعی در فعالیت‌های بشر در آینده اهمیت فوق‌العاده‌ای خواهد داشت؛ بنابراین آموزش هوش مصنوعی به کلیه اقشار جامعه به فراخور نیازشان اهمیت بسزایی دارد. در حال حاضر همه کشورهایی که به این حوزه ورود کرده‌اند اهمیت هوش مصنوعی در آموزش را دیده‌اند و به آن ورود کرده‌اند که «آموزش هوش مصنوعی» و «هوش مصنوعی در آموزش» هر دو موضوعات مهمی هستند.
خطر از بین بردن تفاوت‌های فردی در آموزش به وسیله هوش مصنوعی
دکتر مظاهری، رئیس دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی با اشاره به سرعت پیشیرد هوش مصنوعی در دنیا گفت: سرعت اتفاقات در پیشبرد هوش مصنوعی تا جایی است که آینده‌ای که از آن بحث می‌شود، تا فاصله ۵ سال است. شاید بزرگ‌ترین چالش در بحث هوش مصنوعی این باشد که نسل ما از نسل جدید که فرزندان و دانشجویان ما باشند در حوزه دیجیتال جا مانده‌اند و بنابراین نمی‌دانند چگونه آن‌ها را کنترل کنند.
وی تأکید کرد: مسئله اصلی در زمینه هوش مصنوعی در آموزش، این است که به طور جدی به همکارانمان در این حوزه کمک کنیم. چرا که اگر قرار است استفاده از هوش مصنوعی آغاز شود خط مقدم آن اعضاء هیات علمی و کارمندان قسمت اداری هستند.
وی خاطرنشان کرد: واقعیت این است که انسان فقط بخش شناختی ندارد؛ بلکه آنچه در آموزش و دانشگاه اتفاق می‌افتد تربیت و پرورش است. اگرچه هوش مصنوعی بحث آموزش را بهتر از انسان انجام می‌دهد؛ اما ممکن است آن را تک‌بعدی کند. چرا که ممکن است آنچه در جریان کلاس اتفاق می‌افتد و ارزش بسیار حیاتی در توسعه متخصصان داشته را حذف کند.
دکتر مظاهری تأکید کرد: البته این به معنای آن نیست که نباید از هوش مصنوعی استفاده کنیم؛ بلکه باید برای تلفیق این ابعاد هم فکر کنیم. چرا که این موضوع چالش دیگری را به دنبال دارد که آن هم هم‌شکل کردن انسان‌ها و از بین بردن تفاوت‌های فردی است و در سطح جهانی بر روی کار بر روی این موضوعات هستند.